روغن آرگان
Argania spinosa (Sapotaceae) درختی استوایی است که در مناطق خشک و نیمه خشک مانند جنوب غربی الجزایر و مراکش رشد می‌کند. درخت آرگانیا به لحاظ زیست محیطی نیز قابل توجه است زیرا از خاک در برابر بیابان‌زایی و فرسایش محافظت می‌کند. علاوه بر روغن از این گیاه هیزم، الوار و علوفه را نیز به دست می‌آید. روغن آرگان که از میوه‌های آن استخراج میشود و به طور گسترده در صنایع غذایی و آرایشی استفاده میشود.
به طور سنتی، استخراج روغن آرگان توسط زنان مراکشی انجام میشود. این فرآیند با جمع‌آوری میوه‌ها در جنگل آرگان آغاز می‌گردد. میوه‌های آرگان را چند روز در آفتاب خشک می‌کنند تا پوست آنها به آسانی با دست جدا گردد و سپس مغز آرگان جمع‌آوری میشود. در گام بعدی مغز آرگان له و مغزهای سفید آن جمع آوری می‌گردد. در ادامه هسته‌ها با استفاده از سنگ آسیاب خرد و مایع چسبناک مایل به قهوه‌ای به دست آمده را با آب مخلوط می‌کنند. این خمیر با دست ورز می‌دهند تا به جامد تبدیل و بخش امولسیونی آن آزاد گردد و در نهایت روغن آرگان از آن به دست می‌آید. حدود 100 کیلوگرم میوه خشک و 15 ساعت کار برای به دست آوردن 2 لیتر روغن خالص لازم است. امروزه با مکانیزه شدن این فرایند زمان تولید به مقدار قابل توجهی کاهش یافته است. اما با توجه به کشت و استخراج پایدار جهت حفظ محیط زیست و مرتفع کردن نگرانی‌های ناشی از استخراج بیش از حد برای مصارف سوختی و تنک شدن مزارع از موضوعات بسیار مهم می‌باشد.
روغن آرگان به دلیل غنی بودن از اسیدهای چرب غیراشباع و مواد فعال زیستی مانند توکوفرول‌ها و فیتواسترول‌ها دارای خواص تغذیه‌ای و آرایشی فراوانی است.
ترکیبات اصلی موجود در روغن آرگان
- Argania spinosa oil
اسیدهای چرب غیراشباع حدود 80 درصد روغن را تشکیل می‌دهند. اسیدهای چرب اصلی موجود در روغن آرگان اسیدهای اولئیک، لینولئیک، پالمتیک و استئاریک هستند که اسید اولئیک (47٪) و اسید لینولئیک (30٪) اسیدهای چرب غیراشباع اصلی موجود در روغن آرگان هستند.
تقریباً 1٪ این روغن از ترکیبات زیست فعال با خواص آنتی‌اکسیدانی تشکیل گردیده است. این بخش را عمدتاً زانتوفیل‌ها، توکوفرول‌ها، الکل‌های تری‌ترپن، استرول‌ها و کاروتن‌ها تشکیل داده‌اند.
2. اسید لینولئیک (Linoleic acid)
اسید چربی ضروری با خاصیت ضد التهاب، ضدجوش و حفظ رطوبت است. بخشی از ترکیبات تشکیل دهنده سبوم است که در افزایش مقاومت لایه محافظ لیپیدی اپیدرم تأثیر زیادی دارد. این ترکیب برای پوست‌های چرب در کنترل چربی پوست مؤثر است. همچنین در کاهش لک‌های پوستی، تیرگی‌ها و برطرف کردن چروک‌های پوستی مؤثر است.
- اسید اولئیک (Oleic acid)
حاوی درصد زیادی اسید اولئیک است. اسید اولئیک یک اسید چرب تک اشباع نشده (monounsaturated fatty acid) است و دارای خاصیت مرطوب‌کنندگی و ضدالتهاب است. این ترکیب باعث افزایش الاستیسیته پوست میشود.
فرمولاسیون و کاربرد آرایشی
روغن آرگان جذب سریع و دوام بالا دارد. ترکیب اسیدهای چرب خاص و محتوای آنتی‌اکسیدانی آن باعث پایداری بالای این روغن است.
روغن آرگان را می‌توان در فرمول‌ها برای آبرسانی بیشتر و به عنوان یک ترکیب ضد پیری استفاده کرد. برای هر نوع پوستی ایده‌آل است. برای پوست‌های مستعد آکنه مفید است و برای پوست‌های خشک، آسیب دیده و کم آب نیز توصیه می‌گردد.
عوارض جانبی:
عوارض جانبی و آلرژی برای این روغن بسیار نادر است.
از روغن آرگان در سرم صورت آنتی‌اکسیدان، سرم مو و ماسک مو اسنتا استفاده شده است.
INCI Name: Argania spinosa kernel oil
References:
- “The Social and Environmental Context of Argan Oil Production”
2012. The Social and Environmental Context of Argan Oil Production.
2. “Argan Oil: Chemical Composition, Extraction Process, and Quality Control”
Front Nutr, 2021. doi: 10.3389/fnut.2021.804587.
